Bakır ve alüminyum fiyatları arasındaki makasın açılması imalat trendlerini değiştirmeye başladı. Dünyanın önde gelen alüminyum üreticilerinden United Co. Rusal'ın verdiği bilgiye göre elektrik kablosu ve tel üretiminde, daha ucuz olan alüminyuma doğru bir yönelme yaşanıyor.Rusal'ın CEO yardımcısı Oleg Mukhamedshin, bakırın yerini başka maddelerin almaya başladığını ve bu değişim nedeniyle bakır talebinin yılda 400 bin ton yani küresel kullanımının yüzde 2'sine denk gelen miktarda azaldığını söyledi.
Bakır yerini alüminyuma bırakıyor.1987 yılında alüminyum ile neredeyse aynı olan bakır fiyatları, şu an alüminyumun 3.7 katına ulaşmış durumda. (2011)
Bu kaybın yarısından fazlasının yerine alüminyum konulduğunu belirten Mukhamedshin, bakır fiyatlarının rekor seviyeye yakın seyretmesi nedeniyle yer değiştirme eğiliminin süreceği öngörüsünde bulundu. Alüminyumun özellikle, yüksek voltajlı elektrik kablolarında kullanımının ciddi bir artış göstermesi bekleniyor. Londra merkezli metal danışmanlık grubu Paul Robinson'a göre, 2015'e kadarki dönemde endüstriyel metaller arasında en büyük talep artışı alüminyumda yaşanacak. Bu süreçte yıllık bazda bakır talebinin yüzde 4.6 atış göstereceği tahmin edilirken, alüminyumda talep artışının yüzde 7.6 olması bekleniyor.
Bakır, üç önemli alanında alüminyumdan yüzde 65 daha etkin biçime kullanılıyor; elektrik iletimi, ısı iletimi ve süneklilik. Bu, bakırın alüminyumdan 1.65 kat daha fazla fiyatlandırılacağı anlamına geliyor. Fakat bu rasyo 2'ye 1 seviyesine çıktığında, bakırın yerine alüminyumun tercih edilmesine neden olacak ekonomik nedenler oluşuyor. Şu an bakır-alüminyum rasyosu, 1987'deki 1 seviyesinden 3.7'ye çıkmış durumda. Uluslararası Bakır Birliği ve Deutsche Bank'ın tahminlerine göre, 2004-2011 yılları arasında 3 milyon ton yıllık bakır kullanımı yerini plastik, fiber optik ve alüminyuma terk etti.
Gelişmiş ülkelerde, üretilen alüminyumun yüzde 8'i kablo ve tel gibi elektrik aplikasyonlarında kullanılıyor. Amerikan Alcoa, bu metalin, bakır kullanımının yüzde 20'sinin yerini alabileceği tahmininde bulunuyor. Bazı uzmanlar, kablo üretiminin yanında otomotiv sektöründe de alüminyumun bakırın yerine tercih edilmeye başlanabileceğini söylüyor.
Avrupa'nın bakır talebi artıyor
Avrupa'nın en büyük bakır üreticisi Aurubis'e göre, Avrupa'nın bakır talebi gelişen Avrupa sanayi sektörü ve güçlü Çin ithalatından dolayı 2012 güz döneminde artacak. Çin'in uluslararası bakır talebinde temel oluşturmayı sürdürdüğü düşünülüyor ve Asya'nın bakır için iştahının hükümetin borç vermesiyle desteklenmesi bekleniyor. Talebin verdiği destekle, şu sıralar 8.600 dolar/ton seviyelerinden satılan bakırın yıl sonunda 10 bin dolara tırmanabileceği tahmin ediliyor.
Alüminyumun tonu ise Londra Metal Borsası'nda (LME) dün 2.280 dolar civarından satıldı. Tel üretiminde kullanılan bakırın fiyatı ise 2005 yılından bu yana iki katından fazla artış gösterdi. Ancak bazı alanlardaki üretimde bakır yerine alüminyumun tercih edilmeye başlanması, 2006 yılından bu yana ortalama yüzde 7 gerileyen gümüş renkli metalin fiyatının 2012'de yukarı doğru hareketlenmesini sağladı. Yine de şu anki alüminyum fiyatı, Rusal'ın veri tabanına göre, dünyadaki üreticilerin yüzde 30'unun üretim maliyetlerinin bile altında. 2011'de fiyatların sert bir şekilde gerilemesi nedeniyle birçok şirket üretim kısıntısına gitmek zorunda kalmıştı. Ancak fiyatların yükseliş eğilimine görmesi, fiyatların yükselmesi de havacılık, inşaat malzemeleri, teneke kutu gibi alanlarda kullanılan alüminyumun oluşturduğu 100 milyar dolarlık pazardaki Rusal, Alcoa gibi şirketlerin gelirlerini artmasını sağlıyor.
Bakır, 10 bin dolara gidiyor
Geçtiğimiz yıl yüzde 15'den fazla değer kaybı yaşamasının ardından yılbaşından bu yana fiyatı yüzde 13 yükselen bakırın tonun, 12 aydan bu yana ilk kez 10 bin doları görebileceği konuşulmaya başlandı. Üç ay vadeli bakır LME'de 8.600 dolar civarından satılıyor ve LME'de stokların azalmasıyla, vadeli işlemler bakır fiyatlarında yükselişin süreceğine işaret ediyor. LME'de bakır stokları düşerken, alüminyum stokları rekor seviyede seyrediyor. LME'nin açıkladığı verilere göre, bakır stokları yüzde 1.1 (3.650 ton) düşüşle 316 bin 350 tona indi. Bu 2009 yılı eylül ayından bu yana görülen en düşük rakam oldu.
Alüminyum stokları ise 12 bin 175 ton artışla 5.03 milyon tona geldi ve yeni bir rekor kırdı. Diğer yandan Çin'in ithalatında meydana gelen artış, fiyatlardaki yükseliş beklentisine destek veriyor. Metala aç ülkenin bakır ithalatı geçen aralık ayında 500 bin tonun üzerine çıktı ve ülkenin geçtiğimiz aylarda zayıflayan ithalatının yeniden güçleneceği sinyali verdi. Çin, dünyadaki bakır tüketiminin yüzde 40'ını gerçekleştiriyor.
Barclyas Capital de, piyasadaki bakır açığının fiyatları yukarı iteceği öngörüsünde bulunuyor. Barclays'e göre tedarikin artması ve talebin azalmasına karşın piyasada bu yıl üretim açığı oluşmaya devam edecek. Yani talebin, arzı aşması bekleniyor.
ALÜMİNYUM İLETKENLİ KABLOLAR NEDEN KULLANILMAMAKTADIR?
1- Yıllardan beri bakır iletkenli kablolara alışmış personelin alışkanlığından vazgeçirilmesi
zor olmaktadır.
2- Alüminyum iletkenlerin eklenmesi ve tesisinin daha dikkatli yapılması, eğitilmiş eleman görevlendirilmesini gerektirmektedir. Kötü tesis ve eklemede, arıza ve kaza riskleri artabilir.
3- Yönetmeliklerde ve hazırlanmış tip projelerde alüminyum iletkenli kabloların kullanılması yönünde açıklık bulunmamaktadır.
4- Kablo imalatçılarının ve ticaretini yapan kuruluşların toplam ciroları ve net karları bakır iletkenli kablolar ile daha yüksek olduğu için alüminyum iletkenli kabloya geçişde şuur altı direnç gösterilmektedir.
5- Proje ve tesis yapan mühendislik ve müteahhitlik kuruluşlarının yıllardan gelen alışkanlıkla toplam proje ekonomikliği konularında araştırma ve değerlendirme yaparak, alternatif malzeme ve araçların kullanılmasına yatkınlıkları bulunmamaktadır.
6- Yönlendirici olarak üniversite /sanayi işbirliği yeterli düzeyde olmadığı için bilimsel kaynaklar ve araştırma imkanları etkin kullanılamamaktadır.
ALÜMİNYUM İLETKENLİ KABLOLARIN KULLANILMASI İÇİN NELER YAPILMALIDIR
1- Yönetim olarak;
Enerji ve Bayındırlık bakanlıkları konu üzerinde inceleme yaptırarak, yönetmelik ve şartnameler de alüminyum iletkenli kabloların kullanılabilmesini sağlayacak değişiklikler yapılmalıdır.
2- Eğitim olarak;
Meslek okullarında alüminyum iletkenli kabloların tesisi ve eklenmesini öğreten kurslar açılmalıdır. Kablo tesisatlarında eğitilmiş kalifiye teknisyen veya ustalar görevlendirilmelidir.
3- İmalatçılar olarak;
Kablo imalatçıları çok küçük tamamlayıcı yatırımlarla mevcut tesislerini alüminyum iletkenli kabloların yapımını sağlayacak donanımlarını hazırlayarak imalata başlamalılar.
4- Tesisat ve donanım malzemeleri olarak;
Kablo ek kutusu, klemensi, anahtarları v.b. tesisat donanımlarında kullanılan ek parçalarının alüminyum alaşımı malzemelerden imal edilmesi için donanım malzemesi imalatçıları yönlendirilmelidir.
5- Şebeke ve tesisat yapımı projeleri ve tesis maliyeti olarak;
Bina yapımı, endüstriyel tesis kuruluşu, enerji iletimi, dağıtımı ve kullanılmasına yönelik tesisat yapan, şebeke projelendiren ve inşaatını yapan mühendisler ve kuruluşlar ile enerji dağıtımı yapan resmi ve özel kuruluşlar şebeke tesis ve işletme maliyetlerini yeniden gözden geçirerek alüminyum iletkenli kabloların kullanılması yönünde faaliyetlerini yönlendirmeliler.
SONUÇ OLARAK
Elektrik enerjisi iletimi, dağıtımı ve kullanımı için tesis edilen OG ve AG kablolarında bakır iletkenler kullanılmaya devam edildiği takdirde, çok önemli bir değer fazladan ve gereksiz olarak yer altına gömülmektedir.Alüminyum iletkenli enerji kabloları kullanılması halinde, daha az döviz ödenerek hammadde ithal edilecek, daha az yük taşınacak, tesis ve şebeke yatırımlarının toplam maliyeti daha ucuz olacaktır. Tasarruf edilecek değerlerle yeni yatırımlar yapılarak iş sahası açılması imkanları yaratılmış olacaktır.
ALINTIDIR